बचत गर्ने तरीकाहरु
आफुले कमाएका भन्दा कम खर्च गर्ने
खर्च घटाउने
दैनिक वा साप्ताहिक रुपमा केही न केही बचाउने
सहकारीबाट प्रदान सेवाहरु
सहकारी पसल संचालन | कृषि औजार अनुदान कार्यक्रम |
दुग्ध संकलन केन्द्र संचालन | तरकारी तथा अन्न वाली विउविजन अनुदान कार्यक्रम |
तरकारी संकलन केन्द्र | धार्मिक भ्रमण कार्यक्रम |
पशुधन सुरक्षण कार्यक्रम | विद्यार्थीसंग साना किसान कार्यक्रम |
गरिवसंग साना किसान कार्यक्रम | जेष्ठ सदस्य र एकल महिला सदस्य सम्मान भत्ता कार्यक्रम |
विउपुँजी(घुम्तीकोष)कार्यक्रम | महिला शेयर सदस्य पोषण भत्ता कार्यक्रम |
भौतिक पूर्वाधार निर्माण तथा मर्मत अनुदान कार्यक्रम | शेयर सदस्य आपतकालिन उपचार राहत कार्यक्रम |
सदस्य राहत कार्यक्रम | महिला शेयर सदस्य अवलोकन भ्रमण |
सदस्य असक्त अपाङता राहत | विपद व्यवस्थापन राहत कार्यक्रम |
सदस्य सुरक्षा योजना कार्यक्रम | ऋण सुरक्षण कार्यक्रम |
पशु प्राविधिक सेवा | संचालक तथा सदस्य कल्याणकारी कोष संचालन |
कृषि प्राविधिक प्रशिक्षण तालिम |
ऋण लगानी गर्दै गर्दा सदस्यहरुको ५ सि मूल्याङकन गरौं
१.चरित्र (character)
क्र.सं. | योग्यता | असल(मासिक) २.५ | सामान्य(अर्धवार्षिक) २ | कमजोर(वार्षिक) १ | प्राप्ताङ |
१ | समुह बचत मासिक रुपमा नियमित गर्ने गरेको | ||||
२ | भविश्य बचत मासिक रुपमा नियमित गर्ने गरेको | ||||
३ | पहिलो ऋण कारोवार नियमित भएको | ||||
४ | उद्देश्य अनुरुप ऋण सदुपयोग भएको | ||||
५ | संस्था प्रति सकारात्मक धारण | ||||
६ | अन्य वित्तिय संघ/संस्था वा समुदायसंगको ऋण कारोवार |
२.क्षमता (Capacity)
क्र.सं. | योग्यता | असल ४ | सामान्य ३ | कमजोर २ | प्राप्ताङ |
१ | व्यवसायीक स्थायित्व | ||||
२ | व्यवसाय संचालन सम्बन्धि तालिम/अनुभव | ||||
३ | परियोजना र ऋणको अवधि आपसमा मेल खाने | ||||
४ | व्यवसायबाट ऋण तिर्न सक्ने अवस्था | ||||
५ | मासिक आम्दानीको अवस्था न्युनतम (रु.१५००।) | ||||
६ | ऋण नविकरण गर्ने नगरेको | ||||
७ | सदस्यको शारिरिक र मानसिक अवस्था | ||||
८ | संस्थामा बचत र शेयर बृद्धि कार्यक्रममा सहभागी भएको | ||||
९ | स्व ःस्फुर्त शेयर खरिद गर्ने गरेको | ||||
१० | बैठकमा नियमित उपश्थित हुने गरेको |
३.पुजीको अवस्था(Capital)
क्र.सं. | योग्यता | असल ३ | सामान्य २ | कमजोर १ | प्राप्ताङ |
१ | न्यनतम ऋण माग रकम ७०% र स्व लगानी पुँजी ३०% भएको | ||||
२ | ऋण माग कर्ताको खुद सम्पती(कुल सम्पती–कुल दायीत्व) + भएको | ||||
३ | न्यनतम मासिक बचत रु १००० गर्ने गरेको( समुह,भविश्य,अन्य) | ||||
४ | शेयर र कर्जा सुरक्षण रकम कम्तिमा ऋण रकमको ५% ÷५% रहेको | ||||
५ | ऋण माग रकमको तुलनामा कुल पुजीको अवस्था(कम्तीमा २५%) |
४.धितो(Collateral)
क्र.सं. | योग्यता | असल ४ | सामान्य २ | कमजोर १ | प्राप्ताङ |
१ | धितो सजिलै नगदमा परिणत गर्न सकिने | ||||
२ | धितो र ऋण माग भएको रकमको अनुपात | ||||
३ | धितोको कानुनि र सामाजिक अवस्था | ||||
४ | हकवालाले कुनै दिन बाधा व्यवधान गर्न सक्ने अवस्था | ||||
५ | धितो सदस्यको नाममा भएको |
५.अवस्था(Condition)
क्र.सं. | योग्यता | असल २ | सामान्य १ | कमजोर०।५ | प्राप्ताङ |
१ | व्यवसायको बातावरणीय अनुकुलता | ||||
२ | उत्पादित बस्तुको बजारको अवस्था | ||||
३ | व्यवसायलाई बन्द हड्तालले प्रभाव पार्न सक्ने अवस्था | ||||
४ | व्यवसायको कानुनी र सामाजिक मान्यता | ||||
५ | व्यवसाय दुर्घटनामा परेको अवस्थामा ऋण तिर्न सक्ने अवस्था |
पञ्च बर्षिय योजनाको उद्देश्य र रणनीतिक योजन
उद्देश्य
१. प्रति वर्ष १ वटाका दरले ४ वटा डेरि संचालन गर्ने ।(न्यनतम् ५०० लिटर दुध उत्पादन भएमा)
२. पोखरा,नारायणगढ र काठमाडौमा उत्पादित तरकारीको आफ्नै स्टल राख्न सहकारीले आवश्यक
समन्वय गर्ने ।
३. १८०० जनालाई सहकारी शिक्षा तालिम (१ दिने) दिने ।
४. कृषि औजार,बिउबिजन,गोठसुधार,उत्पादनको आधारमा अनुदान दिने कार्यक्रम निरन्तरता गर्ने ।
.५. तरकारी एवं अन्न बालिको विमा गर्न आवश्यक समन्वय गर्ने ।
६. माटो परिक्षण गरि संस्थाको कार्यक्षेत्रमा रहेको जग्गा जमिनमा विस्तार गर्न सकिने फलफुल एवं
अन्न बाली उत्पादन गर्ने ।
७. कर्जा सदुपयोगिता निरीक्षण गर्ने
.८. सदस्यहरुको वर्गिकरण गर्ने ( पशुपालन ,तरकारी खेती तर्फ)
९. कृषि तथा पशु प्राविधिक १÷१ जना थप गर्ने ।
१० सहकारी सुपथ मुल्य पसल संचालन गर्ने ।
११.पाँच(५) जना सदस्लाई साइलेस तथा हे बनाउने तालिम दिने तथा उत्पादनको व्यवस्था
मिलाउने
१२.सहकारी संस्थाले ढुवानीको लागि १ गाडी खरिद गर्ने ।
१३.मोवाइल बैंकिङ्ग सञ्चालन गर्ने ।
१४ कर्मचारी २ जना थप गर्ने ।
१५ युवाको १५ वटा परियोजना बनाउन पहल गर्ने ।
१६. १५० जना उधमीलाई उद्यम बिकास तालिम सञ्चालन गर्ने ।
१७.सिंचाई तथा खानेपानीको उचित व्यवस्थापनको पहल गर्ने ।
१८. ५०० रोपनीमा कागती खेती गर्ने ।
१९.२०० जना सदस्यलाई दुध व्यवसायि बनाउने(कम्तीमा १० वटा गाई भैसी पालन गर्ने)
२०.पशुविमा कार्यक्रम लाई निरन्तरता दिने ।
२१..सदस्य परिवारको सदस्य सबैजनाको विमा गर्ने ।
२२.एक(१) दुध प्रसोधन उद्योग सञ्चालन गर्न सहयोग गर्ने ।
२३. कृषि औजार मर्मत तथा निर्माण एक(१) वर्कशप सञ्चालन गर्न सहयोग गर्ने ।
२.३.२४.सदस्यलाई विउ होइन विरुवा प्रदान भन्ने नारा सहित एक(१) नर्सरी कार्यक्रम संचालन गर्ने ।
२५.घरेलु उद्योग ( हेन्डी क्राफ्ट सम्बन्धीं)तालिम ३० जना लाई सहभागी गराई संचालन गर्ने
२६.आई पि एम प्रणालीबाट तरकारी खेती गर्ने २५० जना तालिम दिने ।
२७.पाँच हजार लि.क्षमताको १(एक) चिस्यान भ्याट र
२८.सदस्य र संस्थाको साझेदारीमा वृहत कृषि फर्म सञ्चालन गर्ने ।
२९.सहकारी संस्थामा आवद्ध महिला शेयर सदस्यहरुको क्षमता तथा नेतृत्व विकास तालिम प्रत्येक
अन्तर समुहबाट १ जनाको दरले प्रतिनिधित्व हुने गरी १५ जना सहभागी गराई संचालन गर्ने ।
३०. महिला मैत्री कृषि यन्त्र,उपकरणको व्यवस्थाको लागि पहल गर्ने ।
३१. इजरायलबाट फर्केका युवायुवतीहरुलाई प्रत्येक वर्ष भेला गरी उनीहरुमा भएको ज्ञान तथा
शिपको अधिकतम् संस्था एवं सदस्यको उपयोगमा लगाउन पहल गर्ने
३२. २० वटा भन्दा बढी माउ बाख्रा,१०वटा भन्दा बढी गाईभैंसी,१००० भन्दा बढी कुखुरा पाल्ने
सदस्यलाई उद्यम विकास (व्यवसाय प्रर्वद्धन तथा विस्तार)तालिम दिने ।
३३. एक अन्तर समुह एक उत्पादन कार्यक्रम संचालन गर्न पहल गर्ने ।
३४. बाँझो जमिन उपयोग तथा उत्पादनको लागि भुमी बैंक स्थापना गर्ने तथा कार्यविधि बनाइ
कार्यान्वयनमा ल्याउने ।
३५. न्युनतम् २ करोड लगानीमा १(एक) बहुआयामि कृषि फर्म संस्था र सदस्यको साझेदारीमा
सञ्चालन गर्ने ।
३६. सिद्धलेक गाउपालिका वडा नं.४ को सहकार्यमा ८०० वटा ५०० लि. पोलिटंकी वितरण गर्ने र
टनेल तरकारी खेती सञ्चालन गर्ने
३७. विद्यार्थीसगँ साना किसान कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
३८. भ्रमण २० वटा सञ्चालन गर्ने ।
३९. कोल्ड स्टोर निर्माण गरि सञ्चालन गर्ने ।
४०. संस्थागत साझेदारीमा तेल तथा कुटानी पिसानी मिल सञ्चालन गर्ने ।
४१. ५०० वटा मुत्र संकलन कार्यक्रम संचालन गर्ने
४२. ढाका उद्योगलाई निरन्तर सञ्चालन गर्न सहयोग गर्ने ।
रणनीतिक योजना ः
१. सहकारी शिक्षा र तालिम
क.सदस्य बन्नुपुर्व पुर्व सहकारी शिक्षा तालिम सञ्चालन गर्ने
ख. वार्षिक रुपमा प्रत्येक समुहबाट १ जनाको दरले पालैपालो सबै सदस्यहरुलाई ५ वर्ष भित्र सहकारी
शिक्षा तालिम प्रदान गर्ने
२. व्यवसायिक तालिम
क.ठुला कर्जा लगानी गर्नुपुर्व वा लिएका सदस्यहरुलाई उद्यम विकास तालिम प्रदान गर्ने प्रत्येक
वर्ष ३० का दरले सञ्चालन गर्ने
ख. हाल व्यवसाय सञ्चालन गरिरहेका सदस्यहरुलाई व्यवसाय विस्तार तालिम उद्देश्य वा व्यवसाय
अनुसार वर्गिकरण गरी प्रत्येक वर्ष ३० का दरले सञ्चालन गरिनेछ । ( दिगो व्यवसाय तथा
प्राविधिक जानकारी)
ग. साइलेस तथा हे बनाउने तालिम कृषि ज्ञान केन्द्र तथा अन्य निकायको सहयोगमा ५ जनालाई
सहभागी गराउने
घ. हेन्डीक्राफ्ट तालिम शिप विकास केन्द्र,स्थानीय तहको सहयोगमा सञ्चालन गरिने छ ।
३. नेतृत्व,क्षमता विकास ( महिला ,सञ्चालक समिति,लेखा समिति,कर्मचारी) तालिम वार्षिक १वटा दरले सञ्चालन गर्ने
४.आई.पि.एम. तालिम वार्षिक ५०जनाका दरले ५ वटा सञ्चालन गर्ने (संस्था ,स्थानीय तह तथा कृषि
ज्ञान केन्द्र)
२ संस्थागत शुसासन M P=® हासिल गर्ने
३.लेखा तथा व्यवस्थापन प्रणाली
संस्थाको विनियम तथा प्रचलित कानुन अनुसार चुस्त,दुरुस्त र पारदर्शिता कायम गर्ने
४.वित्तीय स्वसक्षमता कायम गर्ने ( असुलीदर १००%)
क.नियमित कर्जा साँवा ,व्याज असुली
ख. खर्चमा मितव्यीता अपनाउने
ग. कर्जा असुली मापदण्ड अनुसार कर्जा लगानी असुली कार्यक्रम सञ्चालन
घ.कर्जाको विमा कार्यक्रम निरन्तरता
५ सामजिक सामुदयिक कार्यक्रम निर्देशिका अनुसार सञ्चालन गरिने ।( आवश्यक संसोधन सहित)
६.सदस्य तथा सेयर वृद्धि
क. संस्थाको ब्रोसियर छपाई वितरण,वित्तीय साक्षरता तालिम सञ्चालन तथा अन्य प्रचार प्रशार गर्ने
ख.शूरुमा सदस्य बन्दा रु. ५०० को सेयर खरिद गर्नुपर्ने तथा कर्जा लिनुपुर्व लिने कर्जाको ७% प्रतिशत
सेयर रकम अनिवार्य गर्ने
७.सम्पत्ती सुरक्षा ः
क. भवन तथा कार्यालय सामान विमा
ख.सिसि क्यामेरा राख्ने
ग.सुरक्षा गार्ड
घ. नगद ढिकुटी तथा विमा
ङ.सहकारी पसल सामान विमा
च. ऋण विमा
छ. सवारी साधन पुर्ण विमा
८. प्रतिस्पर्धी भन्दा हामीले फरक सेवा उपलब्ध गराउने ।
क. सदस्यहरुको आफ्नो स्वामित्व
ख.सेयरको लाभांश प्राप्त
ग.घरदैलोमा सेवा
घ.आफै सञ्चालक, लेखासमिति,कर्मचारी बन्न पाउने
ङ. विभिन्न अनुदान कार्यक्रमबाट लाभ प्राप्त हुने
च. सदस्य तथा समाजको लागि सामाजिक सामुदायिक तथा विकास निर्माण कार्यक्रम सञ्चालन
छ. सस्तो ब्याजदरमा ऋण प्राप्त हुने (३% ब्याज दरमा समेत )
ज.विभिन्न वचत कार्यक्रम सञ्चालन
झ.आफ्नै सहकारी पसलबाट रासायनिक मल,विउ तथा खाद्यान्न सामाग्री प्राप्त हुने
ञ. सदस्यहरुको सदस्य राहत कोष,औषधि उपचार सहयोग
ट. सेवाकेन्द्र सञ्चालन
९.PRA गर्ने (सदस्यहरुको)
१०. वचतको विविधिकरण गरी वृद्धि गरिनेछ
योजना अवधिको सुरुवातमा रहेको कुल शेयर रकम ३ करोड १९ लाख १२ हजारवाट योजना अवधिको अन्तमा १ करोड ८० लाख ९० हजार बृद्धि भै कुल शेयर रकम रु ५ करोड २ हजार पु¥याइने छ । यो रकम कुल योजना अवधिको शुरुवातको तुलनामा ५६.६८% ले बृद्धि हुनेछ । लक्ष्य अनुसारको शेयर बृद्धि गर्न निम्नानुसारको कार्यहरु गरिने छ ।
संस्थामा रहेका नयाँ सदस्यहरुलाई प्रति सदस्य रु ५००। शेयर खरिद गराइने छ ।
हाल कायम रहेको प्रति सदस्य न्यूनतम शेयर रकम रु.५००। बाट प्रति सदस्य न्यूनतम शेयर रकम रु.५०००। सदस्य बनेको १ बर्ष भित्र पु¥याईसक्नुपर्ने व्यवस्था कायम गरिने छ ।
ऋण कारोबार गर्नु पुर्व संस्थाले तोकिए बमोजिम शेयर रकम खरिद नगरे सम्म संस्थाबाट ऋण लिन नपाइने व्यवस्था अवलम्बन गरिने छ ।
बचत संकलन÷बृद्धिः ।
योजना अवधिको सुरुवातमा रहेको कुल बचत रकम रु. द्दज्ञघडढद्द हजारवाट योजना अवधिको अन्तमा १६५१८९ हजार बृद्धि भै कुल बचत रकम रु घठडठडज्ञ हजार पु¥याइने छ । यो रकम कुल योजना अवधिको शुरुवातको तुलनामा ७७% ले बृद्धि हुनेछ । लक्ष्य अनुसारको बचत बृद्धि गर्न निम्नानुसारको कार्यहरु गरिने छ ।
हाल कायम रहेको मासिक सामुहि बचत न्युनतम रु.२००। प्रति सदस्य बाट योजनाको अवधिको अन्तमा प्रति सदस्य न्युनतम रु १०००। पु¥याइने छ
समुहको प्रत्येक सदस्यको समुह बचतको न्यूनतम रकम रु ५०,०००। व्यालेन्स रहिरहनु पर्ने र सो भन्दा माथीको रकम समुहको निर्णय अनुसार बचत परिचालन गर्ने नीति अवलम्बन गरिने छ । त्यस्तो अवश्थामा बचत परिचालन भएमा मासिक बचत रु १०००। बाट घटाउन नपाइने र बचत परिचालन नगरेको अवश्थामा भने प्रति सदस्य रु ५००। का दरले बचत जम्मा गर्न बाधा पर्ने छैन ।
भविश्य बचत मासिक न्युनतम महिला सदस्यहरुले रु २००। र पुरुष सदस्यहरुले मासिक न्युनतम रु ५००। जम्मा गर्नुपर्ने नीति अवलम्बन गरिने छ ।
जेष्ठ सदस्य र एकल महिला बचतलाई नियमितता गरिने छ ।
ऋण कारोवारको आधारमा ग्रा.सु. बचत र समृद्धि बचत लाई अनिवार्य गरिने छ ।